Kolesterol Nedir, Hangi Besinler Kolesterole İyi Gelir ?

Son yıllarda özelikle yaşı 35-40’ın üzerinde olan çok sayıda kişi yüksek kolesterolden muzdarip. Çeşitli şikayetlerle doktora başvuran kişilere testler yapıldığında kandaki kötü kolesterol oranının yüksek olduğu tespit ediliyor. İşte bu yüksek kolesterol de, başta kalp ve damar hastalıkları olmak üzere neredeyse tüm organlara, hücrelere zarar vererek ciddi hastalıklara yol açıyor. Peki, nedir bu kolesterol ve neden yükselir, yükselirse ne olur, nasıl düşürülür? Bu soruların yanıtlarını bulabileceğiniz bir içerik hazırladım.

Kolesterol nedir?

Kolesterol, hayvansal kaynaklı olan besinlerle alınan, kanda ve ödde bulunan bir maddedir. Aslında kolesterol; hayvansal kaynaklı gıdalarda ve tüm hücrelerde bulunan muma benzer bir yağ türüdür. Kolesterol bizde doğal olarak bulunur ve iyi kolesterol (HDL), kötü kolesterol (LDL) olmak üzere ikiye ayrılır. İyi kolesterol, dokulardaki kolesterolü toplar ve bunların vücut dışına atılmasını sağlar. Kötü kolesterol ise, kolesterolü dokulara taşır, arter ve diğer kan damarlarının duvarlarında kolesterol birikmesine sebep olur. Yüksek kolesterol ise kanımızda kötü kolesterolün birikmesidir. Kişinin kanında kötü kolesterolün yüksek, iyi kolesterolün düşük olması kişinin kolesterol hastası olduğu anlamına gelir. Çünkü kanda yüksek miktarda biriken kötü kolesterol, damar duvarlarında birikir, damarları daraltır, kalp krizi, felç, böbrek yetmezliği, damar tıkanıklığı gibi pek çok hayati riske yol açar.

Kolesterol, gereklidir!

Bu şekilde bahsedildiğinde “kolesterol” sözcüğünü duymak bile korkmak için yeterli bir sebepmiş gibi geliyor. Oysaki lipit adı verilen hayvansal yağlar ve kolesterol her sağlıklı insanın sahip olması gereken, hücre zarlarının sağlığı için çok önemli yapı taşlarıdır. Zira kolesterol bir kan yağı değil, kortizon adı verilen ve vücutta iltihap oluşumunu önleyen steroiddir. Vücut kendi ihtiyacına göre her gün düzenli olarak ortalama 2500 mg kolesterol üretiyor. Üretilen bu steroid, yani kolesterol; hücrelerin, beyin ve sinir sistemlerinin, gözlerin ve bağışıklık sistemlerinin işlevlerini yerine getirebilmesinde çok önemli rol oynuyor. Eğer hücrelerin içlerinde, zarlarında kolesterol olmazsa bebekler büyüyüp gelişemez, güçlenemez, beyin ve sinir sistemleri çalışmaz.

Eğer yerli yersiz ilaç kullanmazsak, sağlıksız beslenmezsek kolesterol vücudumuzda, hücrelerimizde görevlerini eksiksiz bir şekilde yerine getirir. Ancak kan yağlarımız ve kan kolesterolümüzü bilinçsiz ilaç tüketimi ve sağlıksız beslenme ile azaltırsak sinir sistemi, bağışıklık sistemleri bozulacak, kanser de dahil pek çok hastalık kaçınılmaz olacaktır.

Düşük kolesterol de tehlikelidir!

Sık sık kolesterolün nasıl düşürüleceği ile ilgili ifadeler okuruz ya da duyarız. Oysaki önemli olan kolesterolü düşürmek değil, dengede tutmaktır. Her bireyin vücudu, kan değerleri ve metabolizması kendisine özeldir. Bu bakımdan genel baremler içinde kalmak şartıyla kişi kendi bünyesi için en uygun kolesterol değerini korumalıdır. Zira çok düşük kolesterol de; kolon, yani kalın bağırsak kanseri başta olmak üzere pek çok kanser türünü ve ani ölüm vakalarının oranını, riskini artırmaktadır.

Kolesterol değerleri kaç olmalıdır?

Her bireyin metabolizması, vücudunun işleyiş biçimi farklı olduğundan kolesterol değeri de farklı seyreder. Ancak genel olarak bahsedebileceğim ve dünya genelinde uzmanlar tarafından kabul gören kolesterol değerleri vardır. Bunlar;

Kan kolesterolü düzeyi; 200 mg/dl’nin aşağısı normal, 200-239 mg/dl arası yüksek, 240 mg/dl’nin üstü çok yüksek, alarm durumunda demektir.
Kan LDL kolestrol (kötü kolesterol) düzeyi; 130 mg/dl’nin altı normal, 130-159 mg/dl arası yüksek, 160 mg/dl’nin üzeri çok yüksek, alarm durumunda demektir.
Kan HDL kolesterol (iyi kolesterol) düzeyi; 35 mg/dl’nin altı düşük demektir.

Kolesterol neden yükselir?

Vücudumuzda ortaya çıkan pek çok rahatsızlık, olumsuzluk gibi yüksek kolesterol de pek çok farklı etkene bağlı olarak ortaya çıkar. Kolesterolün bir bölümünü biz yiyeceklerden alırken, geri kalanı karaciğerimizde üretilmektedir. Kolesterolün ortaya çıkma sebeplerinde genetik özellikler önemli bir rol oynar. Bu bakımdan aile bireylerinde kolesterol sorunu olan kişilerin çocukluktan itibaren düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri ve kolesterolü yükseltecek tutum ve davranışlardan, alışkanlıklardan uzak durmaları gerekiyor. Bunun dışında her derdin temel sebepleri olan sağlıksız beslenme ve hareketsiz bir yaşam sürme kolesterolün de temel sebepleri arasındadır. Doymuş ve trans yağlar içerikli sağlıksız beslenme alışkanlıkları, düzenli egzersizden, yürüyüşten uzak yaşamak ve elbette ki hazır, paket gıdalarla beslenmek kötü kolesterolün yükselme sebepleridir.

Yüksek kolesterol belirtileri nelerdir?

Kalbe giden damarların duvarlarında kolesterol biriktiği için damarlar tıkanır ve sonrasında tüm vücut bu durumdan etkilenir. Ancak genel olarak;

Ciltte lekelenmeler, gözaltları ve burnun kenarlarında beyazımsı, sarımsı lekelenmeler ortaya çıkar.
Göz çevrelerinde renk koyulaşması, siyahımsı halkalar oluşur.
Ağızda acı bir tat, acılık hissedilir.
Tansiyon yüksek seyreder.
Bacak ağrısı olur.
Geçmeyen baş ağrıları vardır.
Kalp yetmezliği görülür.
Baş dönmesi yaşanır.
Görmede zayıflık, bozukluk olur.
Uzun süre uykusuzluk problemi yaşanır.
Sol tarafta uyuşukluk hissedilir.

Kolesterol nasıl düşürülür?

“Kolesterol nasıl düşürülür” sorusunun yanıtı, tamamen “kolesterol neden yükselir” sorusunun yanıtı ile paralellik gösterir. Tıpkı orada da bahsettiğim gibi genetik olarak kolesterol sorununa yatkınlığı olanlar, düzenli olarak doktor kontrolü ve sağlıklı beslenme, sağlıklı yaşam çerçevesinden dışarı çıkmamalılar. Diğer tüm kolesterol hastalarının da doktorun önerdiği ilaçları düzenli olarak alıp her gün yürüyüş yapmaları, sağlıklı yağlar tüketmeleri, sebze, meyve ağırlıklı beslenmeleri gerekiyor.

Kolesterolü düşürmek için ne yemeli, ne içmeli?

Öncelikle şunun altını çizmeliyim, vücudumuzdaki kolesterolü % 85’i vücut tarafından üretiliyor, % 15’i yeme, içme alışkanlıklarımızdan ileri geliyor. İşte bu % 15’lik dilimi en iyi hale getirmek için kolesterol hastaları ne yemeli, ne içmeli, ne yememeli, ne içmemeli?

Lifli gıdalar, taze meyve ve sebzeler kötü kolesterolü düşürücü, iyi kolesterolü artırıcı özellik gösterir.
Meyve ve sebzeler çiğ ya da az haşlanmış şekilde tüketilmelidir.
Et, balık, tavuk, deniz ürünleri ve süt ürünleri kolesterol üreten kaynaklardır. Bunları kontrollü olarak ve az yağlı, az tuzlu olarak tüketmek gerekiyor.
Et tüketilen öğünlerde et yemeğinin yanında koca bir kase dolusu da yeşil salata tüketilmesi doğru olacaktır.
Her derde deva su, kolesterol sorununda da, hayat kurtarıcı, iyileştirici rol oynar. Tüm vücut sağlığı için olduğu gibi kalp ve damar sağlığı için de her gün düzenli olarak su içmek gerekiyor. Her gün düzenli olarak en az 2 litre su içen kişilerin, kötü kolesterol değerleri düşüyor.
Kızartmalar, cipsler, kurabiyeler, kekler, çok yağlı omletler, hazır, paketli gıdalar kolesterolü yükselttiği için bunlardan uzak durmakta fayda var.
Doymuş yağ ve trans yağ içeren gıdalardan, kimyasal içerikli, işlem görmüş besinlerden kesinlikle uzak durulmalıdır.
Sağlıksız, aşırı yağlı, tuzlu, şekerli hazır gıdalarla beslenmek yerine evde pişirilen sebze yemeklerini yemek, beslenme sepetine salataları, meyveleri eklemek kişinin doğal olarak kilo vermesini sağlıyor. İşte kolesterolün sebeplerinden olan fazla kilolar ve özellikle de bel çevresinde biriken yağlar da bu sağlıklı beslenme alışkanlıkları sayesinde eriyor. Çünkü bel çevresi genişliğinin erkeklerde 102 cm ve üzerinde, kadınlarda 89 cm ve üzerinde olması kolesterol için risk teşkil ediyor.
Sigara damar tıkanıklığına yol açan, damarlara hasar veren en tehlikeli etkenlerden birisidir. İşte sigara içildiğinde damarlarda oluşan hasarlar da kolesterolün damar duvarlarında birikmesine yol açıyor. Kolesterol hastaları, sadece sigarayı bırakarak bile kolesterollerini normal seviyeye düşürebilirler.